Không Ai Qua Sông – Bên Kia Những Lời Không Còn Chữ
Tác giả: Linh Naby – Ngày đăng: 20/11/2019
Có người bảo rằng, đọc “Không Ai Qua Sông” của Nguyễn Ngọc Tư khiến lòng cảm thấy buồn man mác. Nỗi buồn dầm dề, miên man như những ngày miền Tây vào mùa nước nổi, mưa phủ trắng đất trời. Điều này không có gì lạ, bởi Nguyễn Ngọc Tư đã thấm đượm vào con chữ sự cô đơn, chông chênh của kiếp người và sự quặn thắt của quê hương.
Lời Câm Trong “Không Ai Qua Sông”
Sự xuất hiện của “lời không còn chữ”
Hai câu trích từ tiểu thuyết bestseller của Haruki Murakami, “Tazaki Tsukuru không màu và những năm tháng hành hương”, cho thấy sự liên hệ thú vị giữa hai tác phẩm. Trong “Không Ai Qua Sông”, lời câm xuất hiện khi đối thoại mất đi vai trò kết nối, người nói miễn cưỡng nói và người nghe không thiết tha nghe.
Lời câm và sự im lặng trong tác phẩm
Biết nói gì khi mà chỉ sau một đêm, mọi vun vén cho một cuộc tình viên mãn bỗng dưng đứt đoạn? Khi một chàng trai quê cúi mình dưới sự khinh miệt của bạn gái, hay khi một vận động viên phải đối diện với những câu hỏi của phóng viên mà không thể trả lời thật thà. Những lời thật tâm bị nuốt chửng vào trong, rơi vào khoảng không im lặng cho đến khi mọi thứ vỡ oà. Những lời “có chữ” lúc ấy còn bén ngót hơn cả lưỡi dao.
“Không ai qua sông” chứa đựng muôn vàn kiểu lời câm: lời của hận thù, lời của tự vấn, lời không thể giải mã vì đã bị giấu kín. Đôi khi, những lời câm ấy lại êm dịu, như ánh nhìn “tem tẻm” của Mười khi nhìn Cao Bồi ăn.
Tư Trăn Trở Với Những Lời Câm
Mối liên hệ giữa người và người
Nguyễn Ngọc Tư khắc khoải về cách con người kết nối với nhau. Bên kia những lời không còn chữ là những thương tổn không thể chữa lành, những gãy đổ không thể hàn gắn. Tư dằn vặt nỗi bất an này thành niềm trăn trở trên từng trang viết về Nhơn Thành. Nhơn Thành giống như một xã hội thu nhỏ, nơi con người dường như quên mất mình đang nói cùng một thứ ngôn ngữ.
Kết thúc và dư âm
“Không ai qua sông” mở đầu bằng truyện ngắn “Vực không đáy”, khá hiền hòa nhưng đầy sâu lắng. Tác phẩm kết thúc với một nút thắt nghẹt thở mang tên “Đất”, để lại dấu chấm hỏi trôi lửng lơ trên trang sách cuối cùng.
Không Ai Qua Sông là một tác phẩm đáng đọc, khám phá những tầng sâu của cảm xúc và mối quan hệ giữa con người. Đọc để thấu hiểu, để cảm nhận và để nhận ra giá trị của những lời chưa bao giờ được nói ra.